---

Bunun Moneyball derbisi olduğunu düşünebilirsiniz. Çok kısa bir süre önce bir teorik fizikçiyi işe almak veya temel performans göstergelerini izlemek bir yana, bir kulübün matematiksel modeller kullanarak hayati bir eşiği atlayacağı fikri, etli turta ve Bovril’le vakit geçiren birçok ‘gerçek’ futbol adamının boğulmasına sebep olurdu. Ancak Salı günü, Liverpool Şampiyonlar Ligi’nde Midtjylland’ı ağırladığında bu maç sadece İngiltere ve Danimarka şampiyonlarının sahne alacağı bir maç olmayacak. Aynı zamanda, spordaki analiz devriminin ikiz öncüleri arasında oynanacak bir maç olacak.

Midtjylland, oyuncu performanslarını daha iyi değerlendirmek, kelepir fiyata oyuncu bulmak, mitleri ve kolay anlatıları paramparça etmek için gol beklentisi ve asistin asisti gibi daha derin ölçüler kullanmaya başladığı 2014 yılında bu hareketin poster çocuğu hâline gelmişti.

Danimarka anakarasının merkezindeki, pek göz önünde olmayan bir kulüp olan Midtjylland’da başkan Rasmus Ankersen, futboldaki verimsiz alanlardan faydalanacaklarını söyleyip topa vurma ve taç kullanma konusunda antrenörleri göreve getirdiğinde pek çok kişi bununla alay etmişti. Altı yıl içinde kazanılan üç Danimarka Superliga Şampiyonluğu ve bu sonbaharda Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya hak kazanmaları, bu konuda etkileyici bir karşı ataktı.

Çok yakın geçmişte Liverpool, Midtjylland’ın büyük bütçeli üvey kardeşi hâline geldi. Harvard’dan yüksek enerji fiziği alanında doktora yapmış bir analisti içeren son derece saygın bir araştırma departmanı sayesinde bir dizi yüksek kaliteli oyuncu buldular ve bu konuda önemli ölçüde kredi kazandılar.

Bu iki takım arasındaki bağlar çok daha ileriye gidebiliyor. Bundan iki yıl önce Jürgen Klopp, Midtjylland’ın taç atışı antrenörü Thomas Grønnemark’ı yanında çalışmaya ikna etmişti. O günlerden beri, Liverpool’un baskı altında topu oyuna sokma istatistiği %45,4'ten %68,4'e yükseldi. Bu yükseliş, onların bu konuda Premier Lig'in en kötülerinden biriyken Avrupa'nın en iyi ikinci takımı olmaları anlamına geliyordu. Önlerindeki ekip kim mi? Midtjylland. “Uzun taç atışlarında çok gol attık, daha sonrasında Thomas Liverpool’a gitti.” diyor Ankersen.Midtjylland, Şampiyonlar Ligi’nde çıktığı ilk maçta evinde Atalanta’ya 4-0 mağlup oldu. Bahisçiler, onları Liverpool karşısında ‘underdog’ olarak gösteriyor. Ancak eğer Salı akşamı ev sahibi takıma rahatsızlık verme konusunda bir şansları olacaksa, muhtemelen Avrupa’nın en başarılı takımları arasında istisnasız yer aldıkları alandan, duran toplardan beslenecekler.Midtjylland’ın cana yakın kaptanı Erik Sviatchenko’nun da açıkladığı gibi bütün bunlar, analistlerin binlerce serbest vuruş ve korneri incelemesi ve peşi sıra bunları Amerikan futbolu tarzı yaklaşık 20-25 aksiyonun yer aldığı bir oyun kitabına dönüştürmesinin sonucu. “Bunu diğer kulüpler yapıyor.” diyor Sviatchenko ve ekliyor: “Ancak verilere baktığınızda göreceksiniz ki attığımız gollerin yüzde 49’u duran toplardan. Bütün bunlar, kulübümüzün ve sahibi Matthew Benham'ın maçları kazanmak veya gidişatı değiştirmek için gördüğü net hedefler gibi.”

Benham, Midtjylland hikâyesinin en önemli figürü. 2014’te, -Brentford’u satın aldıktan iki yıl sonra- Midtjylland’ın çoğunluk hissesini aldığından beri profesyonel bir kumarbaz olarak milyonlar kazanmasına yardımcı olan yöntemlere oldukça benzer modeller kullandı. Benham’ın dünya çapında onlarca ligdeki maçları ve oyuncuları analiz eden şirketi Smartodds da kulüp tarafından kullanılmakta. Ankersen, hepsinin farklı bir düşünce tarzına denk geldiğini dile getiriyor.

“Profesyonel bir kumarbaz, piyasa üzerinde bir avantaj yakalamaya çalışır. Her zaman doğru olanı yapmaz tabii. Değerine göz atar. Ama futbolda, insanların mantıklı karar alamamalarına sebep sağlayacak, ilerlemelerine engel olacak birçok duygusal mekanik var.”

Ankersen, verilerin bu yolda anahtar rolde olduğunu söylüyor çünkü Midtjylland’ın gerçeklere sadık kalmasına yardımcı oluyor. “Futbolda kendimize anlattığımız hikâyeler genellikle yanlıştır.” diyor. “Bir takım kötü sonuçlar aldığında ne olduğuna bakın. Taraftarlar ve medya bunu açıklamak için bir anlatının peşine düşerler. Takım başarılı olduğunda da durum aynıdır.”

“Örneğin, geçen sezon ligi 14 puan farkla kazandık. İnsanlar olağanüstü derecede iyi olduğumuzu düşünüyorlardı. Ama işin temelindeki veriye bakarsanız aslında ortada öyle bir gelişim veya ilerleme yoktu. En yakın rakiplerimiz daha da kötüye gitmişti. Ve bir kez olsun ortalama seviyeye gerilemeye bakarsanız tekrardan bu işleri bu tarzla yapmanın doğru yol olduğuna dair inancınız pekişiyor.”

Kulübün, Benham’ın Smartodds'taki ekibi tarafından hesaplanan, her takımın temel sayılarına göre sıralamada nerede olması gerektiğini gösteren bir lig tablosu bile var.

Performans analiz departmanının başındaki isim Søren Bjerg, “İzin verilse dahi titizlikle işlediğimiz o algoritmayı size söyleyemezdim.” diyor. “Ancak rakiplerin ne durumda olduğu ve bir takımın antrenörünü değiştirip değiştirmediği gibi şeyler gibi gol beklentisi de hâlâ burada. Çok fazla değişken var.”

Bugünlerde hemen her kulübün bir analiz departmanı var. Öyleyse bir kulüp, gol beklentisinin günün maçıymış gibi bir etki yarattığı ve en basit düzeydeki analitik üstünlük kurma çabalarının âdeta sömürüldüğü bir ortamda nasıl diğerlerinden bir adım önde olabilir? Ankersen, gayet anlaşılır bir şekilde, her bir sırrı açıklamak istemiyor. Ancak yine de birtakım açıkların olduğunu da saklamıyor. Eğer herhangi bir kulüp onları nerede bulacağını biliyorsa tabii.

“Mesela Brezilya pazarı oldukça kaotik durumda.” diyor. “Bir oyuncunun değeri birkaç ay içinde yüzde birkaç yüz oranında değişebiliyor. Rasyonaliteden oldukça uzak ve duygusal bir pazar orası. Eğer oyuncuları düşük seviyede mücadele ediyorken bulabiliyorsanız kıymetleri artıyor.”

Vasco De Gama’da kendi yolunu bulma konusunda sınıfta kalan ve gününde olduğunda Danimarka Ligi’nin en iyi oyuncusu olan Evander’in yanı sıra olağanüstü bir sol bek olan Paulinho transferi, Midtjylland’ın verdikleri nasihatları kendilerinin de uyguladıklarını gösteriyor.

Ankersen, ayrıca bazı takımların, gol olma ihtimalinin uzak olduğu noktalardan çok fazla şut denemeleri gibi basit konularda hâlâ yanlış yaptığına inanıyor ve daha verimli hâle gelen bir spor örneği olarak basketbolda üç sayılık atışların daha fazla kullanılmasını ön plana çıkarıyor.

Bu arada, Sviatchenko, “özellikle bir araya gelme ve bir şeyler konuşma ihtiyacı hissettiklerinde” onlara iyi gelen ismi, eskiden Huntsmen Kolordusu’nda görev yapmış olan spor psikoloğu Bjarne Slot Christiansen’i ön plana çıkarıyor ve onun kendileri için bir avantaj olduğunu dile getiriyor.

Ankersen, “Yaptıklarımızın büyük çoğunluğunun roket bilimi olduğunu düşünmüyorum.” diyor. “Ama yine de gidebileceğimiz en uç nokta, en başından beri içimizden gelen bir dürtü. Bodrum katta verilerle vakit geçiren iki stajyerin işi değil kesinlikle. Bu inanç sistemi, Matthew’den ve benden başlıyor ve alt departmanlara doğru yayılıyor.

Ankersen, bu sezon temel performans göstergesi koçlarına verilen görevlerden birinin, takımın Smartodds reytingini 0,5 gol arttırmak olduğunu söylüyor. “Aramızda bunları konuşuyoruz: ‘Bu gelişmeyi nasıl sağlayabiliriz, hangi kanaldan? Duran toplardan mı? Savunmada ve hücumda o kolay lokma olabilecek yer neresi? Oyunun hangi aşaması bize bu fırsatı sağlayacak?’”

Bjerg’e göre Midtjylland’ın yakalayabileceği zincirleme etki, 1-0 öndeyken ikinci ve üçüncü golü kovalayabilecek durumda olması. Uzmanlarınızın bu konu üzerinde bir ipucuna dayanmadan çalışıyor olması daha mı iyi? “Kesinlikle.” yanıtını veriyor. “Ama aynı zamanda oyun tarzımıza da uyuyor. Düşünce yapımız arkamıza yaslanıp boş boş oturmak değil. Kulüp DNA’mız, hâlihazırda sahip olduğumuz şeyleri korumaktan ziyade bir şeyleri başarmak üzerine.”

Salı günü Midtjylland’ı izleyecekler, takımın 4-2-3-1 dizilişiyle sahaya çıkacağını ve tıpkı Liverpool gibi önde basmayı sevdiğini görecekler. “Ayrıca günümüzde olursak Pione Sisto ve Evander gibi x-faktörlere sahibiz.” diyor Ankersen.

Dört yıl önce Midtjylland, UEFA Avrupa Ligi’nde son 32’nin ilk ayağında Manchester United’ı şaşkına çevirdiğinde Sisto takımın golcüsüydü. Ankersen, Liverpool’u mağlup etmenin başka bir seviye olabileceğini söylüyor ve bu ihtimali göz ardı etmiyor. “Oldukça zorlu bir maç olacak. Elimizden gelenin en iyisini yapmamız gerekecek ve biraz da şanslı olmalıyız. Ama futbolda bugüne kadar daha büyük mucizeler oldu.”