Simon Kuper

Geçtiğimiz sezon, Avrupa'da kulüp futbolunun en büyük maçı olan Şampiyon

Ligi finalinin büyük ölçüde veri analiziyle belirlendiği pek az bilinen bir

gerçektir. Bayern Münih o gece biri maç esnasında olmak üzere toplam altı

penaltı kullandı. Chelsea kalecisi Petr Cech, tüm penaltı atışlarında doğru

köşeye uzandı ve iki penaltıyı kurtararak maçı kazandırdı. Çek kaleci,

maçtan sonra gizemli bir ifadeyle, "Ya çok iyi tahmin ettim ya da çok iyi

tahmin etmeye hazırdım," dedi. Konu biraz daha araştırıldığında, olayın

sadece tahmin etmekten ibaret olmadığı ortaya çıktı. Chelsea'nin veri

departmanı, Cech'e Bayern Münih'in 2007'den beri çektiği tüm penaltıları

içeren iki saatlik bir DVD vermişti.

Veri analizinin geçtiğimiz sezon Şampiyonlar Ligi dışında Premier League'in

de sonucunu belirlediği söylenebilir. İngiliz futbolunun Chealsea'ninkiyle

birlikte belki de en gelişmiş veri departmanı olan Manchester City'nin veri

departmanı, farklı liglerden ve farklı sezonlardan 400 korner atışını

inceledi. Çalışmanın sonucu, kaleye doğru dönerek giden, içeri kavisli

atışların en tehlikeli korner atışları olduğunu gösterdi. Departman,

uğraşlarının sonucunda City'nin şüpheci menajeri Roberto Mancini'yi bu

bilginin hikmetine ikna etmeyi başardı ve City, geçtiğimiz sezon 15 golle

Premier League'de kornerden en fazla gol atan takım oldu. Üstelik

şampiyonluğu getiren gol, Vincent Kompany'nin maç kazandıran kafasıyla,

içeri kavisli bir kornerden geldi.

Kısaca söylemek gerekirse, veri analizi küresel futbolun yükselen değeri

haline geldi. Spor dünyasına Oakland A beysbol takımıyla 20 yıl önce giren

analiz kavramı basketbol, kriket ve bisiklet gibi sporları baştan aşağı

değiştirdikten sonra, sıra bu konuda tutucu olan futbola geldi.

Bu fikir futbolda güçlü bir direnişle karşılaştı. Kulüpler genellikle

oyunculuk zamanlarında edindikleri "içgüdülerine" güvenen, entelektüel

düşünce karşıtı antrenörler tarafından çalıştırılır. Futbolun istatistiksel

verilerin işe pek yaramadığı, çok akışkan ve tahmin edilmesi güç bir oyun

olduğu, bu eski toprakların sık başvurdukları argümanlardan biridir. Bu

düşüncede bir doğruluk payı var. Bugüne kadar veriler en fazla iki açıdan

fayda sağladı. Birincisi, gollerin toplamda üçte birinden fazlasının

atıldığı korner, serbest vuruş ve penaltı gibi "duran toplar." Ne de olsa,

bir takım, duran toplarda oyuncularının nerede duracağına önceden karar

verebiliyor ve bilinmeyen değişkenlerin sayısı sınırlı.

İkinci olarak, veri analizi oyuncuların kondisyonunu çok büyük ölçüde

geliştirdi. Artık takımlar eskisine göre oyuncularının sağlıklarıyla ilgili

çok daha fazla şeyi, çok daha sık ölçüyor. Kısa sayılabilecek bir süre

önceye kadar, İngiliz kulüpleri oyuncularının aşırı bira içmesinden

kaygılanıyordu. Artık Manchester City, oyuncularının çok fazla espresso

içip dehidre olmalarından kaygılanıyor.

Futbol dünyasının önündeki yeni zorluk, kalitesi değerine göre yüksek olan

futbolcuları değerlendirmek için yeni ölçümler geliştirmek. Örneğin, üçüncü

bölgede yapılan olumlu pas yüzdesi, bir ofansif orta saha oyuncusu için bu

anlamda kilit istatistiklerden biri olabilir. Kulüpler bu tür soruların

yanıtlarını bulabilirse, büyük hayal kırıklıklarıyla sonuçlanan

transferlerin sayısını azaltabilirler. (Liverpool'un geçtiğimiz yıl Andy

Caroll için Newcastle'a 35 milyon pound ödediğini hatırlayın.) Veri

uzmanları istedikleri noktaya ulaşmış değiller, ancak diğer sporlarda

yaptıkları devrimleri düşünürsek, kimse onlara karşı bahis oynamamalı.

Gencer Aydar'ın Göztepelist mailliste attığı mailden alıntıdır.